SORULAR VE CEVAPLARLA YANIK BASI GİYSİLERİ GENEL BİLGİLER

• YANIK BASI GİYSİSİNE NE ZAMAN İHTİYAÇ DUYARIZ?

Yanık bası giysileri;

Hastanın doku bütünlüğünün bozulması sonucu ortaya çıkan yaraların kapanmasından sonra, iyileşme sürecinde vücudun oluşturduğu fibrin dokuların hiperaktivitesi neticesinde ortaya çıkan yara izlerinin giderilmesinde kullanılan proflaktik bir tedavi şeklidir.

• BENZER BİR YANIK TANIDIĞIMDA DA OLMUŞTU ONDA İZ KALMADI, BEN NEDEN YANIK BASI GİYSİSİ KULLANMAK ZORUNDAYIM?

Özellikle yanık sonrası oluşan yara izleri vücutta karmaşık bir mekanizmayı tetikler ve kollajen lifleri hiperaktif hale gelir. Kollajen liflerinin oluşum süreci ve tepkileri kişiye göre değişir çünkü hastanın DNA yapısıyla ilgilidir. Her bireyin DNA yapısı ve fibrin doku oluşumu farklı olduğu gibi, yanığa maruz kalınan süre, yanığın şiddeti, yanık nedeni (kimyasal yanık, alev yanığı, buhar yanığı, elektrik yanığı vb.) yanık sonrası ilk yardım müdahale şekli, sağlık kuruluşuna ulaşma süreleri gibi nedenler de yara izi oluşumunda etken faktörlerdir. Bu nedenle her vakanın yara izi oluşumu ve sonuçları farklı olur. Bazı hastalar için yanık bası giysisi gerek duyulmazken bazı hatalar için gerekebilir.

• HASTANEDE KALDIĞIMIZ SÜREDE SİZİN KELODİNİZ YOK SKARINIZ VAR DEDİLER. SKAR YA DA KELOİD NE DEMEKTİR?

Doku bütünlüğünün bozulması sonucu ortaya çıkan yaraların iyileşmesi sonrası iki çeşit yara izi ortaya çıkar. Bunlar;

Skar ve Keloid olarak adlandırılır. Kollajen liflerinin hiperaktifleşmesi yara izlerinde büyümeye neden olur. Buna hipertrofi denir. Dolayısı ile büyüyen yara izleri de aslında hipertrofik skar ve hipertrofik keloid olarak anılırlar.

Hipertrofik Skar: Genellikle kırmızımsı yükselmiş doku ve kabarıklık şeklinde kendini gösterir. Kaşıntı, uyuşma ve sertlik hissi verebilir. Kalınlaşma arttıkça eklem yerlerinde ‘’Kontraktür’’ denilen kasılmalara ve hareket kısıtlamalarına neden olabilir. Hipertrofik skar, yaralanma sonrası birkaç ay içinde gelişebilir ve on iki ila yirmi dört ay devam edebilir.

Hipertrofik Keloid: Yara iyileşme sürecinde yapılanma dönemi sonrası doku onarımı durur. Ancak ‘’Keloid’’ safhasında doku onarımı durmaz devam eder. Bu yüzden yara iyileşmiş dahi olsa, yara sınırı genişlemeye ve büyümeye devam eder. Yara sınırlarının dışına çıkar.

Yani hipertrofik skar ve hipertrofik keloid arasındaki en belirleyici fark yara izi oluşum sürecinin devam etmesidir.

Hipertrofik keloid’te kalınlaşma daha fazladır, yara izi daha sert olur ve iyileşme süreci de daha uzundur. Hipertrofik keloid olan hasta yanık bası giysisi kullanmaya başlasa bile iz oluşumu ilerlemeye devam edebilir.

Yara izi oluşumu, ister Hipertrofik skar, ister Hipertrofik Keloid’le sonuçlansın tamamen kişinin DNA yapısıyla ilgilidir ve her bireyde farklı yara izi sonuçları ile birlikte görülür.

• YANIK BASI GİYSİSİ BENİ NASIL İYİLEŞTİRİR?

Yara izi tedavisi yönetimi için basınç tedavisi, yanık hastasının rehabilitasyon programının önemli bir bileşenidir. Olgunlaşan yara izleri üzerinde sürekli basınç oluşturarak, kollajen üretimine müdahale ederek ve kollajen liflerinin yeniden hizalanarak izlerin gelişimini en aza indirir. Uygulanması gereken optimal basınç basınç Class II (23-32mmHg)’dır.

Yara izi üzerinde oluşturulacak sürekli basıncın dışında tedavinin tamamlayıcı ve önemli bir bileşeni silikon tedavisidir. Hipertrofik skar veya hipertrofik keloid üzerinde silikon tabakalarla birlikte oluşturulacak basınç fibrin dokular üzerinde hizalayıcı etki sağlar. Burada silikonun etkinliği, özellikle yara izi bölgesinde 1,2°C ısı artışı sağlayarak görülür. 

Yanık bası giysilerinde kullanılacak silikonun tıbbi silikon olması, sertifikalı olması ve tedavide etkinliğinin kabul edilmiş olması çok önemlidir. Ayrıca silikon kesintisiz gün boyu tedavi edici özellikte olmalı, oksijen geçirgenliği olmalı, nem dengesini korumalı, maya mantar vb enfeksiyonlar ve yaraya neden olmamalıdır.

Yanık bası giysisinin tedavi edici özelliği silikonuyla birlikte gün içerisinde uzun süre giyilmesi ile kendini gösterir. Bu nedenle gün içerisinde kesintisiz 22-23 saat giyilemeyen yanık bası giysilerinin tedavi edici özelliği düşük olur.

• YARA İZİ OLUŞTUĞUNDAN BERİ İZLER ÇOK KAŞINIYOR, YANIK BASI GİYSİSİ KAŞINTILARI GEÇİRİR Mİ?

Yanık bası giysileri içerisinde kullanılan silikonlarla birlikte yara izi üzerinde yumuşatıcı etki sağlarken kaşıntıları da dört ila altı hafta içerisinde azaltır veya ortadan kaldırır. Ancak tedavi sonuçları kişiye göre değiştiği için, hastanın bio alerjik durumu, DNA yapısı, yanık bası giysisini doğru kullanması, yanık bası giysileri uygulama süreleri, giyme ve yıkama talimatlarına doğru uyması gibi faktörler kaşıntı üzerindeki etkileri değiştirebilir.

• YANIK BASI GİYSİSİNİ NE KADAR KULLANMALIYIM?

Yanık bası giysisi tedavilerini mutlaka alanında uzman doktor ya da terapistler düzenlemelidir. Yanık bası giysisi kullanım sürelerini de hastanın doktoru veya terapisti belirler. Ancak yanık bası giysileri için optimum tedavi süreleri günde 23 saat kesintisiz kullanım şeklindedir. Aksi belirtilmediği sürece en uygun süre budur. Hastalar düzenli olarak tedavilerini takip ettiği doktorlarına ya da terapistlerine görünmelidir. Tedavi düzenlemeleri genellikle altı ayda bir yapılmaktadır. Yanık bası giysisi ömrü de yaklaşık olarak o kadar sürmektedir. Ancak hastanın yanık bası giysisi giyim, kullanım ve bakım  talimatlarına uyması, aşırı kilo değişikliği yaşamaması durumunda, yanık bası giysisi kullanım sırasında asidik yağlar ve krem pomat gibi silikonların ömrünü  kısaltıcı malzemeler aynı anda kullanılmıyorsa daha uzun sürelerde, aynı yanık bası giysisi kullanılabilir.

Yanık bası giysisi ilk defa kullanıma başlanacağı zaman günlük kullanım süreleri kademeli olarak arttırılmalıdır. 

Örneğin aşağıdaki tablo gibi,

• YANIK ALANLARIMDA EKLEM YERLERİMDE VAR VE EKLEM YERLERİM KASILIYOR. YANIK BASI GİYSİSİNİN FAYDASI OLUR MU?

Yara izi oluşan bölgeler eklem yerlerine denk geliyorsa ve hipertrofik skar yada hipertrofik keloide bağlı kalınlaşma nedeni ile hareket alanı kısıtlanıyor ise bu duruma Kontraktür denir. Yanık bası giysileri oluşan hipertrofik dokuların yumuşamasını sağladığı için kontraktürlerin de açılmasına ve hareket alanının artmasına, hastanın rahatlamasına neden olur. Bu süreç yine hastanın yara izi durumu, DNA yapısı ve hastanın tedaviye uyumu gibi nedenlerle farklılık gösterebilir.

Önemli bir not;

Hastanın tedavi sonuçlarından yanıt alabilmesi için tedaviye düzenli uyumu, kullanım sürelerine uyması, giysi bakımlarının doğru yapılması ve hastanın doktoru ile olan iletişim ve kontrollerinin düzenli olması önemlidir.

• YANIK BASI GİYSİSİ ÇOK MU SIKIYOR GİYEBİLECEK MİYİM?

Öncelikle yanık bası giysilerini alacağınız yer; alanında eğitimli, bilinçli ve tıbbi cihaz satış yetkisi olan yerlerden olmalıdır. Çünkü yanık bası giysileri kişiye özel hazırlanır ve basınçlandırılır. Yanık bası giysilerinde ClassII basınçlandırma yapılır.

Yanık bası giysilerinde basınçlandırma çok önemlidir ve hassas ölçü alınmalıdır. Hassas ölçüler sonunda doğru basınç değerleri doğru alanlarda verilmelidir. Bu nedenle size göre ayarlanmış basınçlar olacağından, kademeli olarak giyilen alışma sürecinden sonra yanık bası giysinizi kullanabilirsiniz.

Yanık bası giysisi için ölçü verildiği gündeki kiloda kalmanız, aşırı kilo alıp vermemeniz önemlidir. 

Yanık bası giysisi vücuda iyi oturmalı, biraz dar olmalı ve basınç yapmalıdır. Bu duruma alışmanız biraz zaman alabilir.

• YAZIN HAVALAR ÇOK SICAK YAZIN DA YANIK BASI GİYSİSİNİ GİYECEK MİYİM?

Tedaviden alınacak  sonuç açısından gün boyunca kesintisiz ve doktorunuzun verdiği sürelerde yanık bası giysisinin giyilmesi zorunludur. Bu nedenle yaz aylarında da giyilmelidir. Yaz aylarında da giyebileceğiniz özellikte kumaşlardan üretilmiş yanık bası giysilerini tercih ediniz ve bu işi profesyonelce bilen yerlerden yanık bası giysi alımını gerçekleştiriniz.

Yaz aylarında yanık bası giysisi giyerken dikkat etmeniz gereken bazı kurallar vardır. Öncelikle yanık bası giysisi üzerine pamuklu vb giysiler giyiniz. Direk güneş ışığına maruz kalmamaya çalışınız. Eğer mümkünse gölgede ya da evde klimalı ortamlarda bulunup serin kalmaya çalışınız. Yanık bası giysiniz üzerinizdeyken havuza ve denize girmeyiniz. 

Yanık bası giysisi giydiğiniz için aktivitelerinizden geri kalmayınız ancak üzerinizde yanık bası giysiniz varken deniz, havuz vs aktivitede bulunmayınız.

Vücudunuz terliyken ya da klorlu iken yanık bası giysinizi giymeyiniz, duru su ile yıkanıp, kurulandıktan sonra kuru vücudunuza yanık bası giysilerini giyiniz.

• YANIK BASI GİYSİSİ KULLANIRKEN TADİLAT YAPILABİLİR Mİ?

Yanık bası giysilerini kullanırken duyulan ihtiyaca göre tadilat yapılabilir. Bu nedenle destek alabileceğiniz yerlerden yanık bası giysilerini almanız önemlidir. Ancak unutulmamalıdır ki yanık bası giysilerine basınçlar hassas ölçülerle alınır ve kalıplandırılır, bu nedenle yanık bası giysisi basınçları değişmemesi için giysilerde mümkün olduğu kadar az işlem yapılmalıdır.

Giysiniz dar olduysa getirin genişletelim, geniş olduysa getirin daraltalım benzeri yaklaşımlar doğru değildir. Mümkün olduğu kadar yanık bası giysileri tek seferde hazırlanmalı ve üzerinde çok fazla değişiklik yapılmadan giyilmelidir.

Bu nedenle yanık bası giysisi kullanım, giyim ve yıkama talimatlarına uymaya özen gösterdiğiniz gibi kilo alıp vermemeye de özen gösterilmelidir.

• YANIK BASI GİYSİLERİMİN BAKIMINI NASIL YAPMALIYIM?

Yanık bası giysilerinizin yıkama sürelerine siz karar vermelisiniz ancak haftada en az bir kere yıkamaya özen gösteriniz.

Yıkama sırasında ılık çeşme suyunda elle yıkama yapınız. Yıkama için el sabunu ya da bebe şampuanı tercih ediniz. Yıkama sırasında yıpratıcı hareketlerden ve sıkmadan sakınınız. Elinizin üzerinde yatay şekilde tutup okşar hareketlerle sabun ya da şampuanı uygulayın. Aynı şekilde durulama yapınız. Yanık bası giysinizin suyu süzüldükten sonra düz zemin üzerinde kurutunuz. Güneşe ve ısı kaynakları yakınına asmayınız. Asla ütü yapmayınız ve kurutma makinesine atmayınız. Kuru temizlemeye göndermeyiniz.

Yanık bası giysilerinizin içerisinde bulunan silikonlarınızın asidik yağlar, kremler ve pomatlarla geçimsizliği vardır, silikonun kullanım ömrünü kısaltırlar. Yanık bası giysisiyle birlikte yardımcı ya da tedavi malzemelerini kullanmayınız. Kullanmanız gerekliyse yanık bası giysisini çıkardığınız sürelerde uygulamaları yapınız, vücudunuzu duruladıktan ve kuruttuktan sonra yanık bası giysilerinizi kullanmaya devam ediniz.

• YANIK BASI GIYSISINI KULLANIRKEN YAN ETKİ İLE KARŞILAŞIR MIYIM?

Yanık bası giysileri kişiye özel ölçülendirilir ve basınçları ayarlanır. Bu nedenle yan etki karşılaşılma olasılığı çok düşüktür. Yetkili ve bilinçli yerlerden yanık bası giysilerinin alınması önemlidir. 

Çok düşük bir oran olsa da, silikonlara ya da lycra spandex nylon karışımı kumaşlara  hiper allerjik bir durumunuz var ise su toplaması gibi bir reaksiyon ile karşılaşılabilir. Bu durumda ortaya çıkan durumun giysinin basıncından mı yoksa yapısından mı olduğu tespit edilmelidir. Eğer yanık bası giysisindeki basınca karşı tepki var ise bası giysisi üzerindeki basınç azaltılarak  yeniden düzenlenebilir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, öncelikle tedaviye ara verilmeli sonrasında yine kademeli zaman sürecinde yanık bası giysisi yeniden giyilmelidir.

Benzer durum tekrarlanıyorsa hasta doktoruna başvurmalı doktorunun vereceği talimatlara uymalıdır.

Yanık bası giysisi alırken, kullanılan silikonların ve kullanılan ipliklerin güvenlik sertifikalarının ve CE belgelerinin olduğuna dikkat ediniz. 

• YANIK BASI GİYSİSİNİ KULLANMAMAM GEREKEN BİR DURUM VAR MIDIR?

Yanık bası giysisi kullanılmadan önce mutlaka hastanın açık yaralarının kapanması gerekir. Vücudunuzda herhangi bir açık yara varsa yanık bası giysisini kesinlikle kullanmayınız. 

Bu durumda hemen doktorunuza başvurun, yara tedaviniz bittikten sonra yanık bası giysisi tedavinize geri dönünüz.

Vücudunuzun yanık izi olan nemli bölgelerinde maya mantar vb bir hastalık varsa yanık bası giysinizi kullanmayın. Yine bu durumda doktorunuza başvurun ve tedaviniz bittikten sonra yanık bası giysisi tedavisine dönün.

• YANIK BASI GİYSİSİ İÇİN NASIL MODEL KULLANMALIYIM?

Yanık alanlarınıza, oluşan hipertrofik skar ve hipertrofik keloid alanlarına göre doktorunuz yanık bası giysisi önerecektir. Bu durumda güvenilir olan ve sağlık bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, yetkili satış merkezlerine başvurunuz. Yetkili satış merkezlerindeki satış destek elemanları ve yetkili kişiler size ihtiyacınıza  en uygun yanık bası giysisi modelini önerecektir. 

Yanık bası giysilerinde ihtiyacınıza yönelik çok çeşitli yanık bası giysisi modelleri mevcuttur. Tedaviye uyum sağlayacağınız, sizi iyi rahat hissettirecek renk ve modelleri seçmeye özen gösteriniz. 

Yetkili satış merkezlerinde hizmet aldığınız kişilerin Sağlık Bakanlığı onaylı sertifikaları olduğuna dikkat ediniz.

• YANIK BASI GİYSİSİ FİYATLARI NASILDIR?

Yanık bası giysileri kişiye ve yanık alanlarına özel hazırlanır. Bu nedenle yanık bası giysisi fiyatları her hasta için değişiklik gösterir. Yanık bası giysisi fiyatları kullanılan model, kullanılan silikon miktarı, hasta SGK geri ödemesinden faydalanmasına göre değişiklik gösterir.

Yanık bası giysilerinde kullanılan silikonların orijinal olduğuna dikkat ediniz. Bu durumda silikonlar, ithal ürün olacağından günlük döviz kuruna göre yanık bası giysi fiyat değişikliği gösterebilir. 

Yanık bası giysisi alacağınız zaman eğer SGK geri ödeme koşullarına uyuyorsanız, mutlaka SGK anlaşması olan Satış Merkezlerinden ürün almaya dikkat ediniz.

• YANIK BASI GİYSİSİ ALIRKEN SGK’DAN YARARLANMAK İÇİN NE YAPMALIYIM?

Yanık bası giysileri geri ödemesi SGK tarafından bazı şartlara bağlanmıştır. Bu durumda hastaların SGK geri ödemesinden yaralanabilmeli için;

• Yanık olayı olduğundan itibaren SGK’ya müracaat süresi altı ayı geçmemelidir.
• İlgili kuruluşlardan, (Üniversite hastaneleri, Şehir Hastaneleri, Yanık Merkezleri gibi) alınacak heyet raporu, reçete ve epikriz raporu gereklidir.
• Eğer hasta adli vaka ise adli vaka durum bildirir raporu da dosyaya eklenmelidir.
• Yanık bası giysileri mutlaka SGK anlaşması olan Satış Merkezlerinden alınmalıdır.